آنالیز SWOT چیست و چه تاثیری دارد؟‌

تا بحال برای‌تان پیش آمده است که خیلی برنامه‌ریزی و تلاش بکنید ولی در نهایت نتیجه‌ای که می‌خواهید را به دست نیاورید؟ اگر چنین تجربه‌ای دارید، چاره کار شما تحلیل سوات (آنالیز SWOT) است.

در این مقاله روش تجزیه و تحلیل SWOT را به همراه جدول SWOT برای‌تان آماده کرده‌ایم. داشتن درک درستی از مدل سوات می‌تواند دید شما را نسبت به جوانبی از کسب‌و‌کارتان باز کند که شاید خودتان هم از آن خبری نداشته باشید! در انتهای مقاله، برای اینکه مفهوم سوات را بصورت عملی مشاهده کنید، دو نمونه کاربردی از این تحلیل را پیش پای‌تان گذاشته‌ایم.

واژه SWOT یعنی چه؟

در ابتدا بیایید کمی در مورد خود واژه "SWOT" حرف بزنیم و ببینیم که اصلا این واژه انگلیسی چه معنی دارد.

واژه SWOT از کنار هم قرار دادن حروف اول چهار کلمه‌ی Strengths (نقاط قوت)، Weaknesses (نقاط ضعف)، Opportunities (فرصت‌ها) و Threats (تهدید‌ها) ساخته شده است. همانطور که از اسمش پیداست، این تکنیک به ما کمک می‌کند تا به نقاط قوت و ضعف خودمان پی ببریم، فرصت های پیش روی خودمان را بشناسیم، و تهدیدهای احتمالی را به شیوه موثری مدیریت کنیم.

آنالیز SWOT از کجا به وجود آمد؟

حول و حوش دهه‌های 60 یا 70 میلادی بود که یک استاد دانشگاه به اسم آلبرت هامفری در دانشگاه استنفورد آمریکا مسئول یک پروژه تحقیقاتی بود. این استاد برای اینکه برنامه‌های استراتژیک خودشان را ارزیابی کرده و متوجه دلیل شکست آن بشود، یک تکنیک ارائه داد که اسمش تکنیک SOFT بود. دقیقا مثل روش SWOT، در روش SOFT هم حروف اول چهار کلمه کنار هم چیده شده‌اند:

حرف S به جای کلمه Satisfactory (به معنی رضایت‌بخش) برای بخش‌هایی از کار که در حال حاضر رضایت‌بخش هستند.

حرف O به جای کلمه Opportunities (به معنی فرصت‌ها) برای فرصت‌هایی که می‌توان در آینده برای پیشرفت استفاده کرد.

حرف F به جای کلمه Faults (به معنی ایرادها) برای شناسایی ایرادهای موجود در کار.

و حرف T به جای کلمه Threats (به معنی تهدیدها) برای نشان دادن تهدیدهایی که پیشرفت و موفقیت کار را عقب می‌اندازند.

حالا ممکن است بپرسید که روش سافت (SOFT) چطور به سوات (SWOT) تبدیل شد؟ در سال 1964، سمیناری به اسم "برنامه‌ریزی بلندمدت" در زوریخ (سوئیس) برگزار شد. در این سمینار، یکی از سخنرانان برای اولین بار مدل سوات را معرفی کرد و به حضار هم گفت که این مدل، اقتباسی از مدل SOFT آقای هامفری است.

تحلیل سوات (SWOT Analysis) چیست؟

خب حالا که با کلمه انگلیسی سوات آشنا شدید و فهمیدید که اصلا از کجا آمده، بیایید ببینیم تحلیل SWOT چیست.

آنالیز SWOT یکی از تکنیک‌های موثری است که کمک می‌کند عوامل درونی و عوامل بیرونی دخیل در یک موضوع را کنار هم بسنجیم و از ارتباط بین آن ها به نفع خودمان استفاده کنیم.

تحلیل سوات: یک استراتژی

همه ما می­دانیم که برای انجام هر کاری، نیاز به یک استراتژی داریم. چه در زمینه مسائل شخصی و چه در حوزه کسب و کار. اما چیزی که بسیاری از مردم نمی­دانند این است که اصلا استراتژی خودش چه بخش‌هایی دارد و اصلا چگونه می‌توانیم از تحلیل سوات به عنوان یک استراتژی استفاده کنیم.

خیلی ساده بخواهم برای‌تان بگویم، هر استراتژی دو دسته بزرگی از عوامل را شامل می­شود: عوامل درونی و عوامل بیرونی. حالا اگر کمی دقت کرده باشید، متوجه می­شوید که نقاط قوت و نقاط ضعفی که آنالیز SWOT به شما نشان می‌دهد، معمولا عوامل درونی هستند درحالی که فرصت ها و تهدیدها عموما به عنوان عوامل خارجی شناخته می­شوند.

همانطور که قبلا عرض کردم، یکی از بزرگ‌ترین مزایای آنالیز SWOT این است که نه تنها در حوزه کسب و کار، بلکه در زمینه تصمیم‌گیری‌های شخصی نیز می­تواند کمکی بزرگی به شما بکند. دیگر وقت آن است که کمی در مورد هر کدام از این موارد صحبتی بکنیم تا حق مطلب کامل ادا شود.

S: نقاط قوت شما چیست؟

برای پیدا کردن جواب این سوال، چند سوال کلیدی از خودتان بپرسید. کسب‌ و کار ما چه مزیت‌هایی برای مشتریان دارد؟ ما چه کاری را بهتر از بقیه انجام می‌دهیم؟ نظر مردم درباره‌ی ویژگی‌های مثبت ما چیست؟  چه فاکتورهایی باعث افزایش فروش ما شده؟ امتیاز ما نسبت به سایر رقبا چیست؟ با خودمان چند چندیم؟

دقت داشته باشید که وقتی دارید نقاط قوت خودتان را ارزیابی می‌کنید، باید آن ها را در مقایسه با رقبای خود در نظر بگیرید. برای نمونه، اگر همه رقبای شما محصولاتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند، دیگر تولید محصولات با کیفیت بالا نقطه قوت شما نیست، بلکه یک ضروریت است. بهتر است برای پیدا کردن نقاط قوت خودتان، ببینید که چه عامل یا عواملی شما را از بقیه جدا می‌کند و برگ برنده شما در عرصه رقابت است.

W: نقاط ضعف شما چیست؟

بعد از شناسایی نقاط قوت، نوبت به نقاط ضعف‌تان می‌رسد. از خودتان بپرسید: لازم است کدام بخش کارمان را بهتر کنیم؟ کدام کار باعث کاهش فروش‌مان شده؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون چه‌شکلی است؟

O: فرصت‌های پیش رو را ارزیابی کنید.

به نظر من مفیدترین و لذت­بخش ترین قسمت آنالیز SWOT همین پیدا کردن فرصت‌ها و استفاده از آن‌هاست. شاید بپرسید برای کشف فرصت‌ها به چه چیزی نیاز دارید؟ برای پیدا کردن فرصت‌ها به دو مرحله‌ی قبلی نیاز دارید و علاوه بر آن، باید چشم‌ و گوشتان را نسبت به وقایع اطرافتان باز کنید و آگاه باشید.فرصت‌هایی که ممکن است برای شما رخ دهند و استفاده از آن‌ها شما را چندین قدم رو به جلو هدایت کنند. چنین فرصت هایی حتی می‌توانند از جنس یک رویداد معمولی باشند.

فرض کنید شما یک کتاب‌فروشی آنلاین دارید و روز 24 آبان روز کتاب و کتابخوانی است. شما برای این روز برنامه‌ی خاصی در نظر می‌گیرید یا به‌سادگی از خیرش می‌گذرید؟! شما می‌توانید با استفاده از این رویداد معمولی، هم فروش خود را افزایش دهید و هم برای برندسازی تلاش کنید. می‌پرسید چطور؟ به سادگی! ارسال رایگان کتاب، برگزاری جشن امضا، تخفیف‌های مناسب(نه بیش از حد!)، برگزاری مسابقه کتابخوانی، خبر چاپ یک کتاب جدید و خیلی کارهای دیگر یعنی استفاده از فرصت!

فرصت به ندرت در خانه‌تان را دو بار می‌زند! حتی در دنیای کسب‌و‌کار!

البته موضوعی که بیان کردم فقط یک مثال ساده برای روشن سازی مطلب بود، وگرنه فرصت های بسیار زیادی وجود دارند که منتظرند شما شناسایی­شان کرده و از آن ها استفاده کنید. برای نمونه، تغییرات جدید در سبک زندگی مردم (اینکه مردم بیش از پیش به دنیای مجازی روی آورده اند)، یا تغییر هنجارها و الگوهای اجتماعی (مثل ایجاد صفحات اینترنتی برای تبریک مناسبت ها یا استفاده از اپلیکیشن ها برای خرید و فروش ارز گرفته تا سفارش غذا) همگی مصداق هایی از فرصت هایی هستند که می­توانید به بهترین شکل از آن ها بهره منده شوید.

T: تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنیم!

می‌خواهید بدانید تهدیدهای سر راه شما چیست؟ این سوالات را از خودتان بپرسید:

چه موانعی ممکن است سدّ راه ما شوند؟ رقبای ما چه‌کار می‌کنند؟ آیا بدهی پرداخت نشده داریم؟ تغییرات دنیای تکنولوژی، تغییرات سبک زندگی یا حتی تغییر دولت، بازار ما را تهدید می‌کند؟ آیا استانداردها در حال تغییر هستند؟ آیا نقطه‌ضعفی داریم که به ما ضربه بزند؟

دو نمونه کاربردی از تحلیل سوات

حالا که به اندازه کافی با مفهوم آنالیز SWOT آشنا شده­اید، وقت آن است که دو نمونه از پیاده‌سازی این آنالیز را به عنوان مثال بخوانید تا دیگر کار را به اتمام برسانیم.

نمونه اول: یک وبسایت رزرو هتل ایرانی

تابستان سال 96 بود یکی از سایت‌های رزرو هتل کشور فیلتر شد. پس ما تا اینجا یک تهدید (T) داریم و آن فیلترشدن سایت است. فکر می‌کنید سایت مذکور چطور این تهدید را به یک فرصت (O) ارزشمند تبدیل کرد؟ کافی بود تا به تیترهای خبری که در همه جا پخش شده بود نگاهی بیاندازید. تیتر خبرها این بود: وبسایت فلان، بزرگترین وب‌سایت رزرو هتل در کشور، فیلتر شد!

این وب‌سایت با یک حرکت هوشمندانه، این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد تا خودش را به عنوان "بزرگترین وب‌سایت رزرو هتل در کشور" در همه جا معرفی کرده و به این شکل برندسازی کند! البته شناخت نقاط قوت هم در این حرکت، نقش مهم و کلیدی داشت. مثلاً در متن خبر می‌خوانید که این شرکت دارای گواهینامه‌های معتبر و مورد اعتماد است و هیچ‌گونه تخلفی مرتکب نشده است. پس با شناخت نقاط قوت درونی شرکت توانستند تهدیدات بیرونی را به فرصتی برای رشد و برندسازی تبدیل کنند!

نمونه دوم: استفاده از آنالیز SWOT توسط کمپانی بین المللی استارباکس

مطمئنا حداقل برای یک بار هم که شده، اسم استارباکس به گوشتان خورده است و شاید حتی با خودتان فکر کرده‌اید که چه عواملی باعث موفقیت جهانی این کمپانی شده است. در ویدئوی زیر، تحلیل سوات بر روی این کمپانی پیاده شده است تا هم به جواب سوال‌تان برسید و هم چگونگی استفاده از آنالیز سوات را یاد بگیرید.

حالا نوبت شماست!

دیگر ما هر آنچه که بود را خدمت شما کاربران عزیز گفتیم. دیگر نوبت شماست که آستین‌ها را بالا بزنید و کسب‌و‌کارتان را ارزیابی کنید! تیم رادیب نیز می تواند به شما در این امر کمک کند. با ما در تماس باشید.